Süpernova

Süpernova

Süpernova, enerjisi biten Büyük Yıldızların şiddetle patlaması durumuna verilen addır. Bir süpernovanın parlaklığı Güneş'in parlaklığının yüz milyon katına varabilir.

Başlangıçta yapısı, iyonize madde olan plazma şeklindeki bir süpernovanın parlaklığını yitirmesi haftalar ya da aylar sürebilir. Bu süre zarfında yaydığı enerji, güneşin 10 milyar yılda yayacağı enerjiden daha fazladır. Bu patlamalar, maddenin evrende bir noktadan başka noktalara taşınması işine yarar. Patlama sonucunda dağılan yıldız artıklarının, evrenin başka köşelerinde birikerek yeniden yıldızlar ya da yıldız sistemleri oluşturduğu varsayılmaktadır. Bu varsayıma göre, Güneş, Güneş Sistemi içindeki gezegenler ve bu arada elbette bizim Dünyamız da, çok eski zamanlarda gerçekleşmiş bir süpernova patlamasının sonucunda ortaya çıkmıştır.

18 Eylül2006 tarihinde R Quimby ve P. Mondol tarafından keşfedilen SN2006 gy isimli süpernovanın şimdiye kadar gözlemlenmiş en parlak süpernova olduğu açıklandı. SN2006 gy süpernovasının meydana geldiği galaksi NGC 1260, bize 238 milyon ışık yılı uzaklıkta. Yani süpernovadan gelen ışığın dünyamıza ulaşması 238 milyon yıl sürdü.

Süpernova tarafından fırlatılan gaz kabuk yıldızlararası ortama ilerlerken, yeni meydana gelen ağır elementleri de yıldızlararası ortama katarak zenginleştirir; buna da süpernova ksı denir. Tarihte, gözlenen süpernova patlaması ile birlikte, sadece yarım düzine süpernova ksı eşleştirilmiştir. 1572'de Tycho, 1604'de Kepler ve 1054 yılında Çinli astronomların gözlediği süpernovalar bunlara örnektir.

Cygnus takımyıldızında bulunan, Dünyaya 2500 ışık yılı uzaklıktaki ve Cygnus Düğümü olarak bilinen bir süpernova ksına ait süpernova yaklaşık 15 000 yıl önce patlamıştır. Bugün bile devam edegelen patlamadan kalan şok dalgaları çevresindeki yıldızlararası ortamı hala itmektedir ve içindeki gazı ısıtıp X ışını yaymaya devam etmektedir.

1054 yılında Çin ve Japon kayıtlarına alınan Yengeç Bulutsusu (Crab Nebula) bir süpernova neticesi oluşmuş olup, bize uzaklığının 7000 ışık yılı olmasına rağmen haftalarca Venüs'ten daha parlak görünmüş ve yaklaşık iki yıl boyunca da gözle rahat görünen parlaklığa sahip olmuştur.

Bugün bile bulutsu saatte 4 milyon km hızla genişlemekte olup gama ışınlarından X ışınlarına, UV, optik, infared ve radyo dalgalarına kadar bütün dalgaboylarında ışınım yayınlamaktadır.

"Süopernova" adı verilen yıldız patlaması, bilindiği kadarıyla, son 1000 yıldır ancak dört kez gözolemlenebildi.

Bir yıldızın ölümünü gözlemlemek, yeryüzünde yaşayan her astronoma nasip olmuyor.

"Süopernova" adı verilen yıldız patlaması, bilindiği kadarıyla, son 1000 yıldır ancak dört kez gözolemlenebildi; bu şansı da 1006 ve 1054'te Çinli saray astronomları, 1572de Tycho Brahe ve 1604'te de Johannes Kepler yakaladı...

Astronomların, bu görüntüyü bir kez daha saptamaları için tam 383 yılın geçmesi gerekti. 1987de, 23-24 Şubat gecesi, Toronto Üniversitesinden lan Shelton, Kuzey Şili'deki sahil kenti La Serena'dan üç saat uzaklıktaki Las Campanas Dağında kurduğu astrografı ile bu inanılmaz olayı izleyebildi.

Oraya, "Magellan Bulutu'nun fotoğrafını çekmek için çıkmıştı ama, 1000 yılın en önemli oluşumu bir "Süpernova"yi yakaladı. Bu ilginç olayın fotoğraflarını gören bilimadamları, geriye giderek, bir yıldız patlamasının oluşum aşamalarını kurguladılar. Shelton'un adını verdikleri bu Süpernova'nın oluşumu işte böyle gerçekleşti.

Yıldızlar ömürlerini tamamlayıp, ( Yakıt olarak kullandıkları

-genellikle- Hidrojeni tükenerek Helyum a dönüştügünde ).

Çeşitli şekillerde ölürler.

Ölüm şeklini belirleyen en önemli kriter yıldızın kütlesidir.

Kütlesi, bizim Güneş imizden küçük yıldızlar kütleçekim etkisi ile

yavaş yavaş çökerler ve Kahverengi veya Siyah Cüce ye dönüşürler.

Kütlesi, 1 Güneş < Yıldızlar < 5 Güneş arası yıldızlar

çekirdek çökmesi ile Beyaz Cüce ye dönüşürler.

Kütlesi, 5 Güneş < Yıldızlar < 15 Güneş arası yıldızlar hızlı

çekirdek çökmesi ile Nötron Yıldızı na dönüşürler.

Kütlesi, 15 Güneş < Yıldızlar çok hızlı çekirdek çökmesi ile

Kara Delik e dönüşürler.

Büyük kütleli yıldızlar ömürlerini tamamladıkları zaman

çekirdekleri yogunlaşıp çökerken, yıldızın bir kısmı dışarı

dogru şiddetle patlarlar. Buna süpernovadenir.

Mesela bizim güneşimiz ömrünü tamamladıgında önce kırmızı dev

evresine girecek.

Bu esnada Güneşin hacmi büyüyerek Merkür, Venüs ve Dünya yı yutacak.

Dünya bu aşmada güneş alevlerinin içinde kalacak

(Tabi o zaman dek insanoglu tarafından yok edilmezse )

Kırmızı Dev evresi sırasında Güneş çekirdeginde demir üretiminin ardından,

Demirin yanması ile çekirdek kısmı çökecek.

Sonuçta sıcaklık milyarlarca dereceye yükselerek.

( Eğer demir çekirdek çok yoğun bir hal alırsa

bu durumda elektronlar çok yüksek enerjilere ulaşarak

atomik çekirdeğin içine girerler.)

Proton ve elektronlar birlikte "Nötron Drip" adı verilen süreçle

nötron ve nötrinoları oluşturururlar.

Elektronlar kayboldugundan ve elektron dejenarosyon basıncı bulunmaz ve

çekirdek içe dogru büzülür.

Nötrinolar madde ve enerjiyi dışarıya taşı***** dagılırlar.

Çok kısa bir zaman içerisinde çok büyük miktarda enerji salınır.

Yıldızın parlaklığını çok hızlı artar. ( Bir süpernovanın parlaklığı bir

glaksinin parlaklığına ulaşabilir. )

En sonunda çekirdek, çok yoğun bir kalıntı haline gelirken,

yıldızın geriye kalan kısmı uzaya dagılır ve

Süpernova Kalıntısı haline gelerek evrenin

en Güzel ve en Renkli

görüntülerini oluşturular.

emeğine sağlık güzel bir paylaşımdı......

katkın içinde ben teşekkür ederim tatlım