Öğretici Metinlerde Dil ve Anlatım

Mektup, eleştiri, makale, biyografi vb. metinler bizim öğretici metinlerimizdir. Metinlerimizi kendi aralarında üç guruba ayırırız. Öğretici, sanatsal ve lirik metinler olaraktır. Sanatsal ve lirik metinlerde amaç sanat yapmak olduğu için bu metinlerde dil süslüdür. Dil bu metinlerde sanatsal işlevinde kullanılır. Öğretici metinlerde bu durum farklıdır. Öğretici metinlerde özelikle makale ve denemelerde dil göndergesel işlevinde kullanılır. Amaç bilgi vermektir. Anlatılmak istenen en kısa ve anlaşılır halde okura verilmeye çalışılır. Öğretici metinler kendi aralarında dil yönünden farklılık gösterir. Hepsinde amaç bilgi vermek olsa da hem dilde hem de düşünceyi ele alışlarında farklılık gösterir. Makalede yazar dili kullanırken nesnel bir tutum izlenir. Deneme makaleye göre daha bireyseldir. Bu sebepten denemelerde öznel bir tutum sergiler. Bu da dile farklı yansır. Öğretici metinlerde dil seslenilen okur düzeyine göre de farklılık gösterir. Gazete yazısı fıkra ile dergilerde yayınlanan makalenin dili de birbirinden farklıdır. Fıkranın dili makaleye göre daha sadedir. Okura yaklaşımı dala sıcakkanlıdır. Öğretici metinlerden biri olan mektupta dil daha samimidir. Mektup öznel bir bakış açısıyla hareketle yazılır. Mektupta dil heyecana bağlı işlevinde bir aşıcıyı hareketle geçirme işlevlerinde kullanılır. Genel olarak öğretici metinlerde şunu söyleyebiliriz. Amaç sanat yapmak değildir.