Ayvalık

Hazır yaz tatili de yaklaşmışken,güzel yurdumun güzel ayvalık'ını paylaşayım istedim.adına şarkılar yazılan,eşsiz denizi ile,sıcakkanlı insanları ile,rakı-balık keyfinin en güzel yaşandığı yer olma özelliği ile ayvalık vazgeçilmez bir tatil merkezidir.balıkesir'e gidildiğinde,direksiyonu izmir yönüne kırıp mutlaka ziyaret edilesi yerdir...

Ayvalık bir sahil kenti. Buradan Yumurta Ada, Tavuk Adası, Karaada,Çıplak Ada, Lale Adası, Cunda Adası, Patrice, Tımarhane Adası gibi sayıları 15'i bulan irili ufaklı adaları, hatta Midilli Adası'nı bile seyredebilirsiniz. Hem de Ege mutfağının en zengin çeşitlerini tadarak ve tatlı bir rüzgârın esintisiyle birlikte...

Adalar ve rüzgârlar ülkesi Ayvalık'a yıllardır gidiyorum. Ne var ki, her gidişimde ya yeni bir yerini keşfediyor ya da eski bildiklerimi değişmiş buluyorum. Ege mutfağının en zengin çeşitlerine sahip böyle bir cennet yörede, bu defa da öyle oldu. Ayvalık ilçesine simge olmuş Şeytan Sofrası'nın yeni rakibi olan "Cennet Tepesi" ile tanıştım. Genişleyerek devam eden günübirlik adalar turları, marinası, Sarmısaklı mevkii, Badavut, Cunda Adası gibi yerler, yeni çehreleriyle gözünüzde, gönlünüzde taht kurmaya yetiyor. Gözü anlarım da, gönülde taht kurmanın hiç de kolay olmadığı bu devirde nasıl oluyor da Ayvalık bunu başarıyor diye merak etmekten kendimi alamadım. Çıktığım Ege turunda ailece tatil yapılacak bir tatil yöresi seçmiş, Ayvalık'ta karar kılmıştım. Ayvalık, Cunda, Patrice, Tımarhane Adası, daha önce yazıp fotoğrafladığımız yerlerdi. Şimdi detaylara girmeden yeniliklerden söz edelim.Ayvalık her ne kadar rüzgârlar ve adalar ülkesi olarak tanınıyorsa da, halk arasında söylenen daha ilginç bir söz var: "Ayvalığın kedisi, delisi, ölüsü..." diyorlar. Şaşmamak elde değil. Araştırmacı gazeteciliğim tuttu, araştırdım! Önce kedisi...Ayvalık bir sahil kenti. Cunda Adası'nda balık restoranları caddesi var. Yöre balıkçıları, onlarabalık yetiştirme durumundalar. Hergün balığa çıkılıp dönüşte sahilde balık ağları temizleniyor ve kediler paylarına düşenleri sabırsızlıkla bekliyorlar. Cunda Adası'nın iç kısımlarında taş Rum evlerinin süslediği daracık sokaklar oldukça ilginç. Değişik kapı tokmaklarının sıkça görüldüğü karakteristik yapı tarzına sahip bu mimari doku içinde yaşayan kimi Giritli birçok yaşlı var. Onların yalnızlığını paylaşan, arkadaş olan yine kediler. Durum böyle olunca Ayvalık kedi nüfusu bakımından Türkiye'nin en fazla kedinin yaşadığı yöresi (1976 yılında bir İzmir dönüşü üşenmeyip saymış, beni bekleyen 17 kediyle açık havada yemek yemiştim.). Kedilere bir diyeceğim yok. Peki bu kentte hiç köpek olmaz mı diye düşünmeye başlamışken, İzmir yolu ayrımında bir çiftliğin varlığından haberdar oldum. İlk gün vay canına dediğim çiftliğe ikinci gün merakıma yenilip gittim. Ve tam 1500 tane sokak köpeği ile karşılaştım. İçlerinde cins, uzun tüylü, sarkık kulaklılarının da var olduğu tellerle çevrilmiş özel bölümlerde veterinerler eşliğinde bakılıp, besleniyorlar. Çam ormanı arasındaki tepede satın almaya gelenleri bekleyen köpekleri görünce -saklayacak değilim-, ağzım açık kaldı. Demek ki oluyormuş deyip, İstanbul için bayağı ümitlendim. "Bu birşey değil, Belediye Başkanı çok çalışkandır, et kesim yeri de tertemizdir. Önünden bilmeden geçenler otel bile zannedebilir. Ayrıca geçen yıl Cennet Tepesi açıldı. Ayvalık'ı bir de oradan seyret, doyamazsın." dediler. Öyle yaptım. Ayvalık marinanın karşısından çıkıp İzmir yolu rampasına dayandım. Tabeladan sola dönüp asfalt yoldan tepeye gelince Otomobil'i otopark bölümüne bırakıp yolun zincirleayrılan seyir kısmına geçtim. Pek bilinmiyor olsa gerek, kimseler yok. Muhteşem panorama karşısında ilk gözüme çarpan, Cunda Adası ve kara bağlantısı sağlayan köprü oldu. Bu köprü Türkiye'nin ilk boğaz köprüsü

ünvanını taşıyor.

Sıra ikincide, yani delisinde...

Rüzgârlı yerlerde ne kadar içki içilse de, sarhoş olunduğu pek anlaşılmıyor. Buna Ege sofra kültürünün çeşit zenginliği de eklenince, içildikçe içiliyor. Ayvalık'ta içkinin dozunu kaçıranların eskiden götürülüp bırakıldığı bir ada var: Tımarhane Adası. Şeytan Sofrası eteğinden Vakıf Otel'in arkasından geçen yolla ulaşılan ada, aslında bir yarımada. Ucunda bir kilise var. Arkasında bir koridor bulunuyor. Yarımadanın uç kısmı çok rüzgâr alıyor. Uyarıcı uğultu sesi sarhoş olduğu için buraya bırakılanları kendilerine getiriyor. Ayılanlar da Ayvalık'a geri dönüyorlar. İşte "Ayvalık'ın delisi" sözü buradan kalmış.

Ve üçüncüsü, ölüsü...

Ayvalık ilçesine ne zaman gittiysem, sabah ezanından sonra sela ve dualar okunduğu dikkatimi çekmiştir. Adettenmiş, eğer bir Ayvalıklı başka bir şehirde ya da ülkenin herhangi bir yerinde vefat ettiyse, Ayvalıklı tanıdıkları eş, dost, komşu bilsin, öğrensin diye hoparlörlerle duyurulur, duası da okunurmuş. Yani Ayvalık'ta hergün birisi öldüğünden değil.Ayvalık kent merkezi en hareketli yerlerin başında geliyor. Sahil boyunca çay bahçeleri, lokantalar, hediyelik eşya tezgâhları, restore edilerek üstü cafe altı market olan tarihi taş Rum evi, önündeki açık otopark, hemen karşısında ise günübirlik tekne turlarının müracaat masaları ve panoları bulunuyor. Araç'tan ayrılıp tam gün adalar turuna çıkamadım ama, ne olup bittiğini sordum, bir güzel anlattılar. Aynen naklediyorum:Cunda Adası köprüsünden geçip Patrice'deki Ayışığı Manastırı'nda yüzme molası, Maden Adası'nda teknede yemek (hamsi, papalina, sardalyadan tava yapılıp, salata, karpuz yiyebildiğin kadar), deniz molası, Karaada. Yeşil liman ve akvaryum koyunda deniz molası, ada gezisi, tepe noktaya çıkış, Ortunç koyu ve Dalyan boğazından giriş. Cunda Ada gezisi ile 11:00'de başlayan tur, 18:30'da son buluyor. Kişi başı 4 milyon. Teknenin ismi Paşa II ve 4 kişilik mürettebatı var..

NE YENİR?

EGE SOFRA KÜLTÜRÜ

Ege sofra kültürünün leziz çeşitlerini damak zevkinize en iyi hitap edebilen ve deniz ürünleri üzerine çalışan Ayvalığın Cunda Adası Taşkahve yakınında bulunan Deniz Restoran'a gidiyoruz. Ayvalığın en tecrübeli işletmecilerinden olan Ayhan Alışık ve ortağı aşçı patron Süleyman Serpen'in işletmesi olan ve bölgesel ürün balık ve has zeytinyağının kattığı lezzetlerle bütünleşip çeşitlenen Deniz Restoran mönüsünü teker teker inceliyoruz.

Kalamar Dolması: Pirinç,kuş üzümü,Bergama yakınlarında bulunan Kozak Yaylasından getirilen çam fıstıkları ilaveli baharatlı iç malzeme kalamarlar içine doldurulup tencerede has zeytinyağı ile dolma gibi pişiriliyor.

Kaşarlı Kidonya: Tereyağı ilavesiyle fırında pişiyor sıcağın etkisiyle açılan kidonya kabuklarına eser miktarda lezzetlendirici baharat ilave ediliyor.

Akivadis(beyaz şarap soslu): Ayvalık boğazda yetiştirilen bir tür kabuklu deniz canlısı olan akivadis de diğerleri gibi canlı olarak tüketiliyor. Sarımsak, Beyaz şarap, has zeytinyağı, az tereyağı, maydanoz yaprakları, hep birlikte tavada kendi suyu ile pişiriliyor. Özel iştah açıcı deniz kokusu üzerinde hissedilir biçimde sofranıza geliyor. Şarap soslu ahtapot, fırında kaşarlı midye, kaşarlı kalamar ızgara gibi çeşitlerin yanı sıra mantar ilaveli Fener Balığı kavurması sipariş verilenler arasında yer alıyor.

Yeni ve yöresel sebzeler ile yapılıp beğeni toplayan bir çeşit de

Cunda Enginarlı Karides:Cunda yakınlarında bulunan Çıplak Adada yetiştirilen küçük enginarların göbeğine özel sosta hazırlanmış haşlanmış karidesler konuyor. Üzerine dökülen sosla lezzet tamamlanıyor. Eylül ayında Balık yasağının sona ermesiyle çeşitlenen ve miktarı artan deniz ürünlü mezeler arasına yerli kalamarla yapılan Sirkeli Kalamar, Deniz Kestanesi Havyarı, Karadiken gibi türler de giriyor. Ağ ve parakata ile yakalanan ve buz balığı kullanmayan Deniz restoranda, Lipsos'tan Beyaz Şarap soslu buğulama, Levrek, Sinarit, Büyük Çipuradan Tuzda Balık tavsiye ediliyor. Kuyruklarından unla yapıştırılıp 3-4 tanesi tavada bir arada kızartılıp çıtır çıtır yenen küçük Tekir balıklarının tadına doyum olmuyor.Deniz ürünlerinin dışında yöresel otlar ile yapılan salata ve mezelerle de beğeni topluyor. Deniz Börülcesi, Kabak Çiçeği Dolması, İstifno Otu, Ak Kız(Şevketi Bostan)Radika Haşlama Salata, Turp Otu, Enginar Salatası, Ekim ayı başından itibaren Isırgan Otu salatası, Bağla otu, Papules Salatası(iştah açıcı rakı mezesi ekim kasım aylarında bulunup marul salatası gibi çiğ yeniyor), İstifno Otu ( bu ot daha tatlı yumurtalı yapılıyor), Aspariça Otu, (bu da yumurtalı kızartılıyor farkı acımtırak oluşu. ( Giritlilerden kalma bu meze ve salata çeşitleri için otları Ayvalık Pazarında demetle satıyorlar.) Kış aylarında yine Ayvalık bölgesi Ayvalarından Kaymaklı Ayva Tatlısı,Fırında Tahin Helva,iri ahtapot olursa Ahtapot Tatlısı sunuluyor.(Hemen tarifini merak edenler için vereyim)Ahtapotların düğmeleri çıkarılıp sıyrılıyor,küçük parçalar halinde doğranıyor.Bir başka yerde hazırlanmış şerbete konup hafifçe kaynatılıyor,üzerine hindistan cevizi ve vanilya serpilerek servise sunuluyor. Tüm siparişlere ilave için masanızda Ayvalık ürünü has zeytinyağı devamlı bulunuyor. Has zeytinyağı bandırılmış Kızarmış Kekikli ekmek arzu edilirse sarımsaklı olarak da yapılıyor.Her masaya mutlaka yöre zeytinlerinden servis ediliyor. Yufkaya sarılarak kat kat rulo olarak hazırlandıktan sonra halkalar halinde kesilerek kızartılan Lor Böreği, lezzeti ve hafifliği ile benim de sizlere tavsiyelerim arasında yer alıyor. Yıl boyu açık olan Deniz Restoranın müdavimleri gruplar, dernekler, haftanın periyodik günlerinde devamlı gelerek zeytin odunlarının yakıldığı şömine başında is yapmayan odunlardan çıkan koku ve çıtırtı eşliğinde kış balıklarını yerken Ayvalığı da karşıdan seyretmeyi ihmal etmiyorlar...