Renk Körlüğü Nedir?..

Bir canlıdaki görme merkezinde bulunan özel bir pigment molekülü bazen hiç olmaz yada gerektiğinden azdır. Bu pigment molekülünün eksikliğinden dolayı bazı renkleri ayırt edilemez ve Renk Körlüğü dediğimiz hastalık ortaya çıkar.

Renk körlüğünde hasta kişi kırmızı, yeşil ve mavi renklerden bir ya da birden fazlasını ayırt edemez. Renk körlüğü olan erkeklerin evlendikten sonra kız çocukları renk körü olmamakla birlikte renk körlüğünün taşıyıcısı olurlar. Taşıyıcı kadın ile hasta erkeğin doğacak olan erkek çocuklarının yarısı renk körü olarak doğabilmektedir. Sağlıklı erkek ile taşıyıcı kadın evliliğinden doğan kızların renk körü taşıyıcı olma olasılığı yüksektir.

- Kısaca Renk Körlüğünde erkek hasta kadın taşıyıcıdır. Taşıyıcı kadının çocuklarından yarısının renk körü olma ihtimali yüksektir.

Renkli görme yeteneği insanlar haricinde; balıklar, amfibyumlar, bazı sürüngenler, bazı kuşlar, arılar ve kelebek gibi hayvanlarda mevcuttur.

İnsan gözünde ağtabaka da koni olarak bilinen hücreler renklerin algılanmasını sağlarlar. Bu konu hücrelerinin mavi - mor, yeşil ile sarı-kırmızı dalga uzunluklarındaki ışıklara duyarlı olan üç türü vardır. Zedelenen ya da olmayan bu hücrelerin türü, renk körlüğünün türünü belirlemektedir.. Renk körlüklerinin büyük bir bölümü kalıtım yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılır. Kalıtım yoluyla hastalanmaya ek olarak bazı ağtabaka hastalıkları ve zehirlenmeler de renk körlüğüne sebep olabilir.Sonradan oluşan bu renk körlüklerinin tedavisi yoktur.

Renk Körlüğü Teşhisi

Renk körlüğünün açığa çıkarılmasını, renk körlüğü ve renk görme eksikliği tipinin belirlenmesini sağlayan bir takım test vardır.

- Ishihara

- Farnsworth Munsell D-15

- Farnsworth Lantern

Renk körlüğü tam renk körlüğü ve kısmi renk körlüğü olarak ikiye ayrılır. Renk körlüğü kalıtsal nedenlerden dolayı ortaya çıkmaktadır. Çocukluk ile ergenlik çağıları arasında ortaya çıkar ve ilerleyebilir. Renk körlüğünün oluşmasındaki diğer etkenler zehirlenmeler, kalıcı beyin hasarları ya da retina hasarları olabilir. Ayrıca çocukluk çağında maruz kalınan yüksek düzeyde ultraviyole ışınları da kalıcı olarak renk körlüğü yapabilmektedir.Dünyada en sık raslanılar renk körlüğü sebebi çocukluk yaşlarında alınan yüksek Ultraviyole ışınlardır. Renk körlüğü kırmızı-yeşil , mavi sarı renk eksik görme veya renk algılayamama olarak belirlenir.

Normal bir insanın renkleri eksiksiz algılayabilmesi için üç ayrı tür koni hücresinin düzgün bir şekilde çalışması ile gerçekleşir. Normal olarak renkleri algılayan görme şekli trikromat olarak belirlenmiştir. Eğer insan renk görme ve algılamada sadece iki tane koni hücresine sahip ise bu kişi sadece iki koni hücresinin algıladığı renkleri ve renklerin karışımlarını görebilir. Bu durumda eksik olan koni hücresine ait dalga boylarındaki renkleri göremez. bu durumda eksik konu hücresine ait dalga boyu renklerini göremeyen kişilere dikromatik renk körü denir.

Renk körlüğü çeşitleri

Renk körlüğünde, kırmızı renge duyarlı koni hücreleri yok ise "Protonopia" yani kırmızı renk körlüğü, mavi renge duyarlı koni hücreleri yok ise, " Tritanopia " yani mavi renk körlüğü, yeşil renge duyarlı koni hücreleri yok ise, " Deuteranopia " yani yeşil renk körlüğü denir.

Kırmızı rengi ayırt eden koni hücresinin olmadığı bir kişi Protonopia renk körlüğünde sadece koyu kırmızı renkleri algılamayacaktır. Kişinin gördüğü, renkler koni hücreleri durumu ile ilgili olarak hangi rengi temsil ediyorsa o rengin karışımından oluşan renkleri ve karışımındaki renkleri göremeyecektir.Örnek olarak kırmızı renk konisi olmayan yada hasarlı olan kişinin gördüğü renkler sadece mavi,yeşil renklerin oluşturduğu karışımları görülen renkler olacaktır. Bu durum diğer iki renk içinde geçerklidir.

Yalnızca tek renk konisinin mevcut olduğu, diğer iki renk koni sinin olmadığı renk görme sorunlarına Monokromatik renk körlüğü denmektedir.Örnek verecek olursak sadece mavi rengi algılayan mavi renk konilerinin mevcut olduğu bir durumda, kırmızı ve yeşil renk konilerinin bulunmadığı durumlarda kişi yeşil ve kırmızı renkleri ayırt edemeyecektir. Monokromatik renk körleri sadece mavi ve sarı renkleri algılayabildiğinden, bu durum kırmızı- yeşil renk körlüğü olarak da adlandırılabilir.

Renk görme ile ilgili olarak eğer üç koni de yok ise bu durumdaki bir kişi renkleri yanlızca siyah ve beyaz olarak algılayabilir. Bu durumdaki kişilere Anopia denir ve tam renk körü olarak nitelenir. Bazı insanlar trikromat olmakla birlikte renk ayırabilme kabiliyetleri zayıf olabilmektedir. Bu durumdaki kişiler, " Renk Görme Anomalisi " olan kişiler olarak adlandırılır.