Çocuklarda Glokom 2...

Çocuğumun Glokomla yaşamasına nasıl yardımcı olabilirim?

Glokomlu çocukların ebeleyenlerine çok iş düşüyor.

Ve bebeğime nasıl yardımcı olabilirim en sık sorular arasındadır:

Bebeğim ağrı hissedecek mi?

Ağlamak göze çok mu zarar veriyor?

Bebeğim kafasını bir yerlere çarptığında endişelenmeli miyim?

Çocuğum spor yapabilecek mi, havuza girebilecek mi?

Bebeğim ağrı hissedecek mi?

Doktoru ve aileyi endişelendiren başlıca sorun glokomlu çocukların genellikle mutsuz olmasıdır. Bebekler çoğu zaman huzursuz ağlamaklıdır, ayrıca zayıf beslenirler ve çoğu kez gözleri sulanır ve kızarır. Bebekler parlak ışıktan rahatsız oldukları için çoğu zaman kafalarını yastığın arkasına saklar. Göz rengi değişkenlik gösterebilir ayrıca göz küresi hacimce büyüyebilir.

Ağlamak göze çok mu zarar veriyor?

Gözün sağlıklı olabilmesi için gözyaşına ihtiyacı vardır. Gözyaşı doğal antibiyotikler içermektedir. Bebek ağlarken fazla gözyaşı oluşur ve bunun göze hiçbir zararı yoktur.

Bebeğim kafasını bir yerlere çarptığında endişelenmeli miyim?

Tabii ki büyük darbeler bebekte hasar oluşturabilir ve bu durumlarda acil servise başvurmak gerekebilir. Fakat emeklemek çağında olan bebekler tabii ki ufak tefek çarpmalar yaşayacaklar ve bunların bir zararı yok. Unutulmaması gereken nokta normalden daha büyük göz (glokomlu bebeklerde oluşabilecek buftalmus) daha frajildir (ince, yırtılmaya ve hasara müsait). Eğer görmede azalma, gözde bulanık görüntü, gözün içinde kan görüntüsü, ya da ağrı fark edilirse hemen doktora başvurmak gerekir. Eğer glokomlu bir çocuk yüzüne ya da bilhassa gözüne şiddetli darbe aldıysa mutlaka uzman tarafından muayene edilmelidir.

Çocuğum spor yapabilecek mi, havuza girebilecek mi?

Eğer göz bariz bir şekilde büyük ise darbe alma ihtimali çak fazladır. Bu yüzden fazla agresif tarz sporlar tercih edilmemeli. Eğer herhangi bir toplu spor tercih edildiyse o zaman koruyucu gözlükler kullanılabilir. Bazı cerrahilerden (özellikle trabekülektomi) sonra enfeksiyon almamak adına havuzda yüzmek sakıncalı olabilir.

Not: Çocuğunuzun özel ilgi alanları ve meşguliyetleri ilgili kendi doktorunuza danışarak bir plan oluşturmak en mantıklısıdır!

Çocuğumun tedavisini, göz damlalarını nasıl uygulamam gerekir?

Göz damlasını damlatmanın en iyi yöntemi hangisidir?

Zamanlama ne kadar önemlidir?

Damlalar acıtıyor mu, zarar veriyor mu?

Damlalar nasıl etki ediyor?

Neden bazı prospektüslerde ‘çocuklar için sakıncalıdır’ ibaresi var?

Çocuğumun görmesini etkiliyorlar mı?

Çocuğum damla yerini hap alamaz mı?

Ne kadar uzun zaman damla kullanması gerekebilir?

Damlalar nasıl (hangi koşullarda) saklanmalı?

Glokom tedavisinde hangi damlalar ya da haplar kullanılabilir?

Çocuğumun diğer hastalıkları ile ilgili doktora bilgi vermek gerekir mi?

Göz damlasını damlatmanın en iyi yöntemi hangisidir?

Eğer ilaç ilk defa reçete edildiyse nasıl damlatılması gerektiğini görmeniz gerekebilir.Genellikle en basit yöntem bebeğin uyumasını beklemektir. Bebeği battaniyeye sıkıca sarmak küçük ellerini ve bacaklarını hareket ettirmemesi için yararlı olabilir. Daha büyük çocuklara oturur, yatar ya da ayakta bile damla damlatılabilir.

Zamanlama ne kadar önemlidir?

Damlaların belli etki süresi vardır. Aynı damladan 2 dalma damlatmakla onun etkisini artıramazsınız tam tersi zarar bile verebilirsiniz. Eğer iki farklı damla kullanıyorsanız damlalar arası en az 10 dakika beklemeniz gerekmektedir. Bu konuda kendi doktorunuzdan zamanlama konusunda etraflı bilgi almanız en doğrusu olacaktır!

Damlalar acıtıyor mu, zarar veriyor mu?

Bazı damlalar biraz acıtıyor. Ama bu acı en fazla 1 dakika sürüyor bu yanlışlıkla göze sabun kaçtığı zaman oluşan acıya benziyor. Bazen damladan sonra diğer gözde de ağrı görülebilir.

Damlalar nasıl etki ediyor?

Çok hazla göz damlası çeşidi vardır. Ama esasında iki etki mekanizması vardır

1. Göz içi sıvı üretimini azaltan

2. Drenaj kanallarını açan

Neden bazı prospektüslerde ‘çocuklar için sakıncalıdır’ ibaresi var?

O ibareler farmakologlar tarafından yazlamaktadır (bebekler üzerinde yapılan klinik çalışmalardan bilgileri yok) ayrıca bu damlaların bebeklere reçetelendirilmesi sadece göz uzmanları tarafından yapılmalıdır.

Çocuğumun görmesini etkiliyorlar mı?

Bebeklerde kullanılan Glokom ilaçları genellikle görmeyi etkilemezler

Çocuğum damla yerini hap alamaz mı?

Çok küçük bebeklerde ne kadar hap aldığını (yuttuğunu) kontrol etmek çok zordur.Ayrıca bebekler çoğu kez kusarlar. Mide yolu ile alınan ilaçların yararından fazla yan etkisi oluşacaktır.

Bu yüzden bazı özel durumlar (ameliyat öncesi birkaç günlük) dışında glokom tedavisinde kullanılmıyor.

Ne kadar uzun zaman damla kullanılması gerekebilir?

Bu sorunu cevabı damlayı ne amaçla kullandığınıza bağlı: ameliyat sonrası inflamasyonu baskılamak amacı ile mi, enfeksiyona karşı mı, ya da glokomdan dolayı mı? Bu sorunun en net cevabını kendi doktorunuzdan alabilirsiniz!

Damlalar nasıl (hangi koşullarda) saklanmalı?

Saklanma koşulları ile ilgili bilgi her zaman ilaçla beraber kutuda bulunan prospektüslerde yazılı oluyor. O bilgileri dikkatle okuyunuz. Genellikle 25 derecede ya da buzdolabının kapağında gibi uyarılar olabilir.Her zaman çocuklardan uzak tutulası gerekir. Göz damlası bir ilaçtır ve yutulduğu takdirde sakınca oluşturabilir. Doktorunuz aynı damlaya devam etmenizi isterse yeni (zamanı geçmemiş) damla kullandığınızdan emin olmanız gerekir. Açılan damla sadece 1 ay kullanılabilir(damla bitmemiş olsa dahi).

Çocuğumun diğer hastalıkları ile ilgili doktora bilgi vermek gerekir mi?

Çocuğunuzun sağlık durumuna ilişkin doktorunuza her zaman mümkün olduğu kadar fazla bilgi vermeniz gerekir. Özellikle çocuğunuzun alerji, astım, kalp ve böbrek hastalığı var ise bu bilgi çok büyük önem arz etmektedir.

Takipler sırasında nelere dikkat ediliyor?

Doktor nelere dikkat ediyor?

Muayeneye başlamadan önce neden damla damlatılıyor?

Çocuğum hangi sıklıkla muayene edilmelidir?

Çocuğum kaç yaşına kadar anestezi altında muayene edilecektir?

Glokomlu çocukların kardeşleri ve ebe beyinleri muayene edilmeli mi?

Doktor nelere dikkat ediyor?

Çocukların takibine özen gösterilmeli. Doktor şaşılık varlığına dikkat etmeli. Ayrıca gözün büyümesine, herhangi bir kızarıklık ya da sulanmaya da dikkat edilmeli. Eğer mümkünse göz içi basınç da ölçülmelidir.

Muayeneye başlamadan önce neden damla damlatılıyor?

Bazen göz bebeğini (pupil) genişletmek için damla damlatılıyor. Böylece gözünün arkası (retina tabakası) ve optik sinir muayene edilir. Ayrıca gözlük muayenesi (görme kusuru) için de kullanılabilir.

Bazı damlalar lokal anestetik ve sarı boya (flüroseyin) içermekteler. Özel aletler ve mavi ışık altında bu damla yardımı ile göz içi basınç ölçümü yapılır.

Çocuğum hangi sıklıkla muayene edilmelidir?

Muayene sıklığı bebekten bebeğe değişir ve birçok sebeplere bağlıdır. En doğru kararı hekiminiz verir!

Çocuğum kaç yaşına kadar anestezi altında muayene edilecektir?

Çok büyük değişkenlik gösterse de genellikle 5 yaş civarı çocuklar Goldmann Tonometre’si (mavi ışık altında, uyutulmadan) ile muayene ediliyor. Daha küçük yaşlarda air puff (hava üfleyerek ölçüm yapan alet) ile ölçümler yapılabilse de yüksek göz içi basıncı olan bebeklerde hata payı yüksek olduğu için tercih edilmiyor. Bazı durumlarda ölçümler kaleme benzeyen (Tonopen) aletle de yapılabilir.

Glokomlu çocukların kardeşleri ve ebeveynleri muayene edilmeli mi?

Bazı Glokom türleri ailesel olduğundan dolayı ebeveynlerin de muayene edilmesi gerekir.

Genetik danışmana neden başvuralım?

Gelişimsel Glokomun tüm çeşitleri kalıtımsal değildir. Bununa rağmen genetik danışmandan karşılaşabileceğiniz sorunları ve hastalığın riskleri ile ilgili bilgi edinebilirsiniz. Bu bilgiler çocuğun geleceği için de önem taşımaktadır.

Prof. Dr. Ilgaz YALVAÇ

Göz Hastalıkları