Anadolu Hisarı

İstanbul Boğazı'nın en dar (780m.) yerinde, Rumeli Hisarı karşısında, Göksu Deresi'nin başındadır. Karadeniz'den Bizans'a gelebilecek yardımları önleyecek bir ileri karakol olarak 1395 yılında Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid tarafından yaptırılmıştır.

Bu kale savunma özelliği taşıyan bir askeri yapıydı. Bu sebeple de Hisar'a "Gözlüce" adı verilmişti. Kaleler XIII. yüzyıla kadar gemilerin Boğaz'dan geçişini engelleyemezlerdi. Yıldırım Bayezid'den yarım yüzyıl sonra Fatih Sultan Mehmed İstanbul'u Türk-İslam ülkesi yapmak isteyince Anadolu Hisarı'nın karşısına Rumeli Hisarı'nı kurdu.

Fatih Sultan Mehmed, Rumeli Hisarı'nı yaptırırken (1452) her iki kalenin toplarla takviye edilmesiyle Boğaz'dan geçişin kontrolünü sağlamış ve Anadolu Hisarı'nı da bazı ilavelerle onartmıştır.

Kale çeşitli adlarla tanınır. Tarihçi Tursun Bey'e göre Yeni Kale, Şeyhülislam Hoca Sadeddin Efendi'ye göre Akçahisar, Nişancı Mehmed Paşa'ya göre Güzelce Hisar, diğer birçok yazarlara göre Yenice Hisar, Yeni Hisar gibi adları vardır.

Kale, Boğaz'ın Anadolu kıyısında İstanbul Boğazı ile Göksu Deresi arasında uzanan üçgen şekilli toprak parçası üzerindedir. Şist ve kireç tabakaları halindeki toprak üzerine kurulmuştur. Dış kale duvarları tam deniz kenarında iken Göksu'nun getirdiği killi çamur halindeki alüvyonlarla dolması yüzünden biraz içeride kalmıştır. Toprağın yükselmesiyle kalenin güney batısında bir namazgah yapılmıştır.

Rumeli Hisarı'ndan 1/6 kadar küçüktür. Anadolu Hisarı dışkale, içkale ve asıl kale olmak üzere üç kısımdan meydana gelmiştir.