Vücutta Kaşıntı Yapan Hastalıklar...

Dilimizde, “borçlu olup düşünmektense, uyuz olup kaşınmak yeğdir” sözüne rağmen, kaşıntının da hiç yabana atılır bir sıkıntı olmadığını çekenler bilirler. Aslında kaşıntı diye, başlı başına bir hastalık yok. Bu, pek çok hastalıkta görebileceğimiz bir belirti. Bu yüzden de, pek çok belirtide olduğu gibi, kaşıntıda da, sorun kaşıntının kendisinden ibaret değil. Gerisinde neyin yattığı da çok önemli. Çünkü kaşıntı, bazen ciddi bir dermatolojik hastalığın ya da bir iç organ hastalığının ilk işareti olabiliyor.

 

Kaşıntılı hastalıkların bazısında deride renk değişikliği, kızarıklık, şişlik, deride kabalaşma, su toplanması, çatlamalar, soyulmalar, yaralar gibi bulgular olabilir. Bunların bir bölümü, kaşıntıya yol açan hastalığın bir uzantısıdır. Bir bölümü ise doğrudan kaşıntıya bağlı değişikliklerdir. Yani, aslında ciltte görünür değişiklik olmadığı halde, kaşınma yüzünden değişikliklerdir. Yani. aslında ciltte görünür değişiklik olmadığı halde, kaşınma yüzünden biz derimizi bozabiliriz. Bunlar tırnak izleri, sıyrıklar, kanamalar, deride kabalaşma, renk değişikliği şeklinde karşımıza çıkar.

 

Öyle ki bazen kısır döngü oluşur: Bir nedenle kaşıntı ortaya çıkar; kaşıdıkça derimizi bozarız, derimizi bozdukça da daha çok kaşıntı hissederiz. Bu böylece tırmanarak sürer. Kaşıntıya bağlı deri bozulmasının tipik şekli, nörodermatit veya liken simpleks kronikustur. Bu durum tedavide büyük önem taşır. Bazen neden kaldırılsa bile, bu kısır döngüyü kıramazsak, sorun katmerleşerek süre gider. Sonunda deri. kabalaşmış bir hal alır ve sıklıkla rengi de koyulaşma şeklinde değişir. Sürekli kaşıma ayrıca, derinin mikrop kapmasına, kalıcı nedbeyle iz bırakmasına da yol açabilir.

 

Kaşıntı kimi zaman yalnızca vücudumuzun belli bir bölgesindedir. Bunlar sıklıkla o bölgeye ait bir sorunla ilgilidir. Kimi zaman da tüm vücudumuz kaşınır. Bunlarınsa, tüm bedeni ilgilendiren, daha sistemik bir soruna bağlı olma olasılığı fazladır.

 

Dilerseniz, kaşıntıya nelerin yol açabileceğine bir bakalım. Çünkü, etkin bir kaşıntı tedavisi ancak nedenin doğru ortaya konmasıyla mümkün. Liste çok uzun, yüzlerce.

 

En sık karşılaştığımız nedenler:

 

• Yaşlanma

• Kuru deri (Kserozis): Çevresel faktörler çok önemlidir.

• Düşük nemle birlikte soğuk ya da sıcak, uzun süreli klima veya merkezi ısıtma, çok sık yıkama veya banyo en baştaki nedenlerdir.

• Güneş yanığı

• Atopik dermatit

• Temas dermatiti (Kontakt dermatit) (Sarmaşık, meşe gibi)

• Temas tahrişi (Kontakt irritanlar) (Sabun, kimyasallar, yün, altın, nikel gibi)

• İlaç reaksiyonları (Penisilin, sulfonamid. grizeofulvin, izoniazid. opiatlar, fenotiyaziner. A vitamini gibi)

• Allerjik reaksiyonlar, kurdeşen

• Seborreik dermatit

• Sedef hastalığı (Psoriazis)

• Pitriazis rozea

• Bazı düküntülü hastalıklar

• Böcek sokması veya böcek ısırması

• Parazitler (Uyuz. bit, kılkurdu gibi)

• Yüzeysel deri enfeksiyonları ve mantar hastalıkları (Follikülit, impetigo, saçkıran, atlet ayağı gibi)

• Çocukluk enfeksiyonları (Suçiçeği, kızamık gibi)

• Hepatit

• Demir eksikliği kansızlığı

• Çölyak hastalığı (Tahıllara bağlı emilim bozukluğu)

• Böbrek yetmezliği: Genellikle üremiye bağlı olarak ortaya çıkar.

• Karaciğer yetmezliği: Özellikle sarılıkla birliktelik gösteren karaciğer hastalıklarında görülebilir. Nedense, halkımızın kaşıntıda ilk aklına gelen nedendir. Oysa. kaşınan hastaların pek az bir kısmının kaşıntısı karaciğerle ilgilidir.

 

• Safra yolu tıkanıklıkları: Bazen primer bilyer siroz dediğimiz bir rahatsızlığın, ilk belirtisi olabilir.

• Bazı kanserler, lösemi, lenfoma

• Tiroid bezi hastalıkları

• Gebelik: Bazı bayanlarda, özellikle belli bölgelerde (Karın, uyluk, meme ve kollarda) görülür.

 

Görüldüğü gibi kaşıntının pek çok nedeni var. Bu yüzden de tıbbın çeşitli dallarını ilgilendirebilir. Bu nedenle varsa ilk olarak aile hekimine; yoksa dermatoloji uzmanına başvurmak daha doğru olur. Bu hekimler gerek görürlerse, diğer uzmanlardan yardım isteyeceklerdir.

 

Daha önce de söylediğimiz gibi, tedavi, nedene bağlıdır. Allerjilerde çeşitli antihistaminik ve kortikosteroidler; enfeksiyonlarda antibiyotik ve kemoterapötikler, parazitlerde antiparaziter ilaçlar ilk akla gelenlerdir. Bazı durumlarda fototerapi gerekebilir.

 

Derinin nemli tutulması önemlidir. Bu kuru deride olduğu kadar, diğer nedenli kaşıntılarda da işe yarar. Hatta, deriye sürülerek uygulanan bazı ilaçların etkinlikleri ıslak bezlerle örtülerek daha da artırılabilir.

Bazen tedaviye yanıt hızlıdır. Ama bazen de daha dirençlidir.

 

Asıl nedenin tedavisi yanında, daha önce sözünü ettiğimiz kısır döngüye girmemek için, doğrudan doğruya kaşıntının da tedavisi gerekir. Bu amaçla piyasada çeşitli merhemler ve solüsyonlar mevcuttur. İçeriklerinde benzokain, lidokain gibi lokal anestezikler, nemlendiriciler, mentol, kâfur, kalamin gibi yatıştırıcılar bulunur.

 

Doktorunuzun tavsiyeleri yanında, siz de bazı yaşam tarzı tedbirleriyle sorunun çözümüne katkı sağlayabilirsiniz:

 

• Olabildiğince kaşımamaya çalışmalı; buna engel olamıyorsanız bile, hiç olmazsa hoyratça kaşımamalısınız.

• Kaşımaktan kaçamıyorsanız, tırnaklarınızı kısa tutmalısınız.

• Kaşıntı bölgesine serin. ıslak kompres koyabilirsiniz.

• Az sabun kullanıp iyi durulayarak ılık duş alabilirsiniz.

• Yumuşak dokunmuş pamuklu giysiler tahrişi azaltabilir. Özellikle pijamalar hafif, gevşek ve rahat olmalıdır. Kaşıntınız varsa, yünden uzak durmalısınız.

• Boya ve koku katılmamış sabunları yeğleyebilirsiniz. Sabun kullandıktan sonra bol suyla çok iyi durulamalısınız.

• Nemlendirici kullanabilirsiniz. Bu tedbir, kuru kış ayları için daha da önemlidir.

• Çamaşırda kullandığınız deterjanlarda da sabunda olduğu gibi boya ve koku katılmamış, hafif deterjanları yeğleyebilirsiniz. Yine sabunda olduğu gibi. çamaşırları da gerekirse makinanın ekstra durulama fonksiyonu yardımıyla iyi durulamalısınız.

• Allerji ve tahrişe neden olduğunu farkettiğiniz temizlik ve kozmetik ürünleri, parfümler ve takılardan uzak durunuz.