Bağımlılığın Sırrı Çözülüyor mu?

Bilim adamlarına göre, bağımlılık beyinde ödül ve zevk mekanizmalarının aktif hale gelmesinden kaynaklanıyor

Dünyanın en saygın haber dergilerinden Time, bu haftaki sayısında bağımlılık konusunu kapak yaptı. Alkolden uyuşturucuya, seksten alışverişe kadar her tür bağımlığın beyinde benzer bölgeleri etkilediğini kaydeden Time, bilim dünyasının yıllardan beri kontrol altına almaya uğraştığı bu sorunu inceledi. Buna göre bağımlılık her ne şekilde olursa olsun beyinde ödül ve zevk mekanizmalarının aşırı aktif hale gelmesinden kaynaklanıyor. Örneğin alışveriş yapmaktan büyük zevk alan bir insanın bir alışveriş merkezine girip istediklerini aldığında duyduğu zevk ile sigara içen bir insanın hissettiği rahatlama hissi arasında pratikte bir fark yok. Her ikisi de beynin zevk ve ödül bölgesini aktif hale getirdiği için uzun süreli devam ettiğinde beyin tarafından “temel bir ihtiyaç” olarak algılanmaya başlıyor. Burada kilit rol oynayan ise “mutluluk hormonu” olarak bilinen dopamin.

Başarı oranı yüzde 40

Zevk veren maddeyi alış süresi uzadıkça dopamin salgısı da azalıyor. Bu nedenle bağımlılık yaratan madde ya da davranışın her seferinde daha yüksek miktarlarda alınması gerekiyor. Uzmanların ulaştığı bir başka gerçek ise kadınlar çok daha çabuk bağımlı olduğu... Araştırmalar kadınlık hormonu östrojenin bağımlılık durumunu hızlandırdığını ortaya koydu. Bu hormon aynı zaman alkolün beyne etkisini de hızlandırıyor. Bu nedenle kadınlar erkeklerden çok daha hızlı sarhoş oluyor. Time dergisine bilgi veren California Üniversitesi Profesörlerinden Martin Paulus, “Bağımlığın giderilmesi konusunda şu an başarı oranımız yüzde 20. Fakat bunu son yapılan araştırmalarla yüzde 40’a çıkarmayı ve çeşitli hormonları hedef alan ilaçlar yapmayı amaçlıyoruz” dedi.

Sigarada umut ışığı yok

Bazı bağımlıkların ise ilaçla tedavisi mümkün görünmüyor. Bunların başında da sigara tiryakiliği geliyor. Uzmanlar sigara isteğinin beyinde korku ve tehlikeyi algılayan bölümde şekillendiğini belirledi. Beyninin bu bölümü bir kazada hasar gören insanlar bir daha sigaraya ihtiyaç duymuyor. Ancak uzmanlara buranın faaliyetini durduran bir ilaç geliştirirse bağımlı kişinin algılama yeteneğini de etkileyeceği için bu konuda bilim dünyası şimdilik terapiler dışında çaresiz...

BEYİN FONKSİYONU DEĞİŞİYOR

Normal bir insanın beyninde görülen sarı noktalar aktif olan beyin bölgeleri. Bağımlı bir insanın beyninde ise aktivite sadece belirli bölgelere toplanıyor. Yukarıdaki fotoğraf bir uyuşturucu bağımlısının beynini gösteriyor.