Titreme...

titreme sebepleri - titremenin belirtileri - parkinson titremesi - titremenin komplikasyonları

Temel titreme, ritmik titremeye neden olan bir sinir sistemi bozukluğudur. Temel titreme vücudun herhangi bir kısmını etkileyebilir fakat genellikle ellerde olur. Özellikle bardaktan bir şey içmek, ayakkabı bağlarını bağlamak, yazmak ve tıraş olmak gibi basit işleri yaparken meydana gelir. Temel titreme başı, sesi, kolları ve bacakları etkileyebilir.

Her ne kadar genelde tehlikeli bir tıbbi durum olmasa da temel titreme zamanla kötüleşir ve bazı insanlarda şiddetli hale gelebilir. Temel titremenin nedeni başka hastalıklar değildir; bazen Parkinson hastalığıyla karıştırılır. Her yaşta ortaya çıkabilir ama genel olarak yaşlı insanlarda daha yaygındır.

Titremenin Belirtileri

Yavaş yavaş başlar.

Hareketle kötüleşir.

Genellikle ilk önce ellerde başlar, önce bir eli ardından iki eli birden etkiler.

Başın öne arkaya sallanması şeklinde olabilir.

Duygusal stres, yorgunluk, kafein veya uç sıcaklıklar titremeyi azdırır.

Birçok insan titremeyi, Parkinson hastalığıyla ilişkilendirir ancak bu iki bozukluk birbirlerinden üç şekilde farklıdır:

Ellerin temel titremesi genel olarak eller kullanıldığı zaman meydana gelir. Parkinson titremesi ise eller iki yanda asılıyken veya kucakta dinlenirken daha belirgindir.

Temel titreme başka hastalıklara neden olmaz, oysa Parkinson hastalığı kambur bir duruş, yavaş hareketler ve ayak sürtmeyle ilişkilidir. Ne var ki bazen temel titremesi olan insanlar da sarsak yürüyüş (ataksiya) gibi başka nörolojik belirtiler geliştirebilirler.

Temel titreme elleri, başı, sesi ve bacakları kapsayabilir. Parkinson hastalığının neden olduğu titreme elleri etkiler ama başı ve sesi etkilemez.

Titremenin Sebepleri

Temel titreme vakalarından yaklaşık yarısına, görünüşe göre genetik bir mutasyon neden olmaktadır. Buna ailesel titreme denir. Bilinen bir genetik mutasyonu olmayan insanlarda temel titremeye neden olan şey ise açık değildir.

Risk faktörleri

Genetik mutasyon: Kalıtsal temel titreme bir otozomal baskın bozukluktur, yani hastalığın çocuğa geçmesi için sadece tek bir ebeveynden bozuk gen alması yeterlidir. Eğer temel titreme genetik mutasyonu olan bir ebeveyni varsa bozukluğun kişide ortaya çıkma ihtimali yüzde 50''dir.

Yaş: Temel titreme en yaygın olarak orta yaş ve yaşlılarda görülmektedir.

Komplikasyonlar

Temel titreme ölümcül değildir fakat belirtiler zamanla kötüleşmektedir. Eğer titreme şiddetliyse şunlar çok zor yapılabilir:

Dökmeden bir bardağı veya kupayı tutmak

Normal bir şekilde yemek yemek

Tıraş olmak veya makyaj yapmak

Ses telleri veya dil etkileniyorsa konuşmak

Yazmak (El yazısı giderek büyür, titrek ve okunmaz hale gelir)

Testler ve Teşhis

Temel titreme için özel bir test yoktur. Teşhisi kesinleştirmek, belirtilere sebep olan diğer hastalıkları eleme meselesidir. Nörolojik muayene sinir sisteminin işlevini şunlara bakarak kontrol eder:

Tendon refleksleri

Kas kuvveti ve gerginliği

Bazı duyuları hissedebilme yeteneği

Duruş ve koordinasyon

Yürüyüş

Aşağıdaki problemleri teşhis etmek amacıyla idrar ve kan testi yapılabilir:

Tiroit hastalığı

İlaç yan etkileri

Performans testleri

Doktor titremeyi değerlendirmek için hastadan şunları isteyebilir:

Bir bardaktan bir şeyler içmek

Kolları öne doğru uzatmak

Yazmak

Bir spiral çizmek

Titremede Alopatik Tedavi

Temel titremesi olan bazı insanların belirtileri hafifse tedavi gerektirmeyebilir. Fakat temel titreme çalışmayı ve gündelik faaliyetleri zorlaştırıyorsa, doktorla tedavi seçenekleri konuşulabilir.

İlaçlar

Beta blokerler: Normalde yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılan beta blokerler bazı insanlarda titremeleri gidermeye yardım etmektedir. Astımı, şeker hastalığı ve kimi kalp problemleri olan kişiler için bunlar bir seçenek olmayabilir.

Nöbet ilaçları: Epilepsi ilaçları, beta blokerlere yanıt vermeyen insanlarda etkili olabilir. Önemli yan etkiler; sersemlik, grip benzeri belirtilerdir. Bunlar çok kısa sürede ortaya çıkarlar.

Sakinleştiriciler: Bazen doktorlar titremeleri kaygı veya gerginlikle kötüleşen insanlara sakinleştirici ilaçlar verebilir. Yan etkileri ise kafa karışıklığı ve hafıza kaybıdır. Bu ilaçlar alışkanlık yaptığı için ihtiyatlı kullanılmalıdır.

Botulinum toksin A (Botoks) enjeksiyonları: Yüz kırışıkları tedavisinde kullanılan botoks, özellikle baş ve ses titremesi olan insanlarda faydalı olabilmektedir. Botoks enjeksiyonları yapıldıktan sonraki üç ay süresince problemleri dindirebilir. Fakat el titremeleri için kullanılırsa bazen parmaklarda kuvvetsizliğe neden olabilir.

Terapi

Fizik terapi egzersizleri bazen titremeyi azaltıp koordinasyonu ve kas kontrolünü artırabilir. Meslek terapistleri, titremelerin gündelik işler üzerindeki olumsuz etkisini azaltmak için aşağıdaki uyum tekniklerinden bazılarını önerebilirler:

Daha ağır bardaklar, daha ağır çatal ve bıçak

Bilek ağırlıkları

Daha büyük yazma araçları

Ameliyat

Titremeleri kötürüm edici boyutlarda olup, ilaçlara yanıt vermeyen insanlar için ameliyat bir seçenek olabilir. Bu tür ameliyata derin beyin stimülasyonu denir. Derin beyin stimülasyonunda talamusa – beynin titremelere neden olan kısmı – uzun ince bir elektrik uç sokulur. Bu uçtan gelen bir tel, göğüsteki tünelden geçirilir, göğüs kısmına bir hız belirleyici cihaz konur. Cihaz, talamustan gelen ve titremelere neden olan sinyalleri kesintiye uğratan acısız elektrik itkiler verir.

Ameliyatın motor kontrol veya konuşma problemleri, dengeyle ilgili sorunlar, geçici ya da kalıcı kognitif yetersizlik (örneğin öğrenme zorlukları ve görme problemleri) gibi yan etkileri olabilir. Bununla birlikte derin beyin stimülasyonu çok etkilidir ve söz konusu yan etkiler nadirdir.

Hayat Tarzı ve Ev tedavileri

Aşağıdaki öneriler bazen titremeleri azaltabilir veya giderebilir:

Kafeinden uzak durmak: Kafein vücudun daha fazla adrenalin üretmesine neden olur ki bu da titremeyi kötüleştirir. Başka uyarıcılardan da uzak durulmalıdır.

Alkolü dikkatle kullanmak: Bazı insanlar, titremelerinin alkol tükettikten sonra biraz azaldığını gözlemlemiştir ancak içki içmek, temel titremesi olan insanlar için iyi bir çözüm değildir. Çünkü alkolün etkisi geçmeye başladığında titremeler daha da kötüleşmektedir. En önemlisi de titremelerin azalması için giderek daha fazla alkole ihtiyaç duyulur ve bu da kronik alkolizme yol açabilir. Eğer temel titreme varsa ya arada bir içilmeli ya da hiç içilmemelidir.

Gevşemeyi öğrenmek: Stres, titremeleri kötüleştirirken, gevşemek iyileştirmektedir. Stresi tümüyle engellemek mümkün olmasa da bir dizi gevşeme tekniği kullanılarak strese nasıl tepki verileceği belirlenebilir. Birçok insan ayrıca fiziksel egzersizin –yürümek, koşmak, yüzmek ve bisiklet sürmek– çok rahatlatıcı olduğunu tecrübe etmektedir.

İyi dinlenmek: Yorgunluk, titremeleri azdırabilir. Her akşam en az yedi saat sağlam bir uyku çekilmelidir. Eğer kişi uykuya geçmede zorluk çekiyorsa, sürekli uyanıyor veya çok erken uyanıp tekrar uyuyamıyorsa, doktorla görüşmelidir.