Fanny och Alexander

‘Fanny och Alexander’ {Fanny ve Alexander – 1982} / Ingmar Bergman

Ingmar Bergman sinemasının en nadide parçalarından birisidir Fanny ve Alexander. Belki de tüm Bergman filmografisi içerisinde, içerisine en kolay girilen eseridir de aynı zamanda. Bergman, çektiği tüm o alegorik ve asla melodrama kaçmayan gerçek hayat parçalarının bir birleşimini sunar bu filmiyle. Bir farklılık, bu filmin yarı otobiyografik öğeler içermesi ve bir düşü andırması olarak görülebilir. Yanına tüm favori oyuncularını alarak işe başlayan Bergman, değişmez görüntü yönetmeni Sven Nykvist’in de inanılmaz güzellikteki görüntüleriyle seyirciyi ekran başına kitler. Sonuç olarak da, tadına doyum olmaz bir sanat eseri ortaya çıkar.

Stanley Kubrick’in Barry Lyndon adlı epik başyapıtında, ana karakter aristokrasiye girdikten sonra, filmdeki dünya inanılmaz donuk ve ruhsal olarak yıpratıcı bir hal alıyor ve seyirci de aynı başkarakter gibi bu dünyaya hapsoluyordu. İşte bir benzer durum bu filmde de, çocukların, piskoposun evine hapsoldukları sahnede, benzer bir hisle verilir. Gerçekten inanılmaz derecede etkileyici ve saf bir hissiyattır bu.

Bergman, Fanny ve Alexander’ı çoğu filminde olduğu gibi kaçınılmaz bir karamsarlıkla bitirmez. Seyirci olarak biz bütün film boyunca, filmin başındaki, daha doğrusu içerisine girdiğimiz gerçekliğin başındaki güzellikleri özleriz. Bunun bir sonucu olarak da hep o güzelliklerin filmin sonunda bize geri verilmesini umut edip bekleriz. Bergman, öyle kusursuz bir anda öyle bir rahatlama duygusunu bize tattırır ki, artık her şeyin yoluna girdiğine ikna olmuşuzdur. Karamsarlık yok gibidir, fakat filmin son sahnesi bunun ancak belli koşullarda olabileceğine işaret eder. Aynı zamanda sanatçının yer aldığı dünyanın farklılığını da, hem alegorik olarak hem de felsefik olarak ölümsüzleştirir.