Baş Çarpmalarında ilk Yardım...

Baş, vücudun en önemli organlarının bulunduğu bir kısımdır. Baş üzerine gelen darbeler, çarpma, vurma, ağır cisimlerin düşmesi, bazan çok tehlikeli durumlar yaratabilir. Bu sebeple baş çarpmalarına gereken ehemmiyet verilmeli, görünürde bir yara, hattâ her hangi bir belirti olmasa bile, hasta dikkatle izlenmelidir.

Baş çarpmalarına tıp dilinde baş travmaları denir.

Baş çarpmalarında beynin sarsılması çeşitli belirtiler gösterir. Bazı vakalarda hemen, bazılarında ise yarım saat sonra şuur kaybı, ya da şuur bozuklukları ortaya çıkar. Hafif geçen durumlarda yalnız sersemlik görülür. Boylé bir kimsede ayrıca kusma ve nabız yavaşlaması da olur.

Baş çarpmaları sonunda şuur bozukluklarına da raslanır. Her hangi bir şekilde meydana gelecek çarpmaların sonucu olarak kendisini gösterecek olan şuur bozuklukları, çarpmanın şiddetine göre değişik şekiller gösterir, aynı şekilde, çarpmaların sebep olduğu şuur bozukluklarının süresi de değişiktir. Bu gibi şuur bozuklukları birkaç dakika, birkaç gün, hattâ haftalarca sürebilir.

Baş çarmalarmda görülen önemli bir belirti de «amnezi» adı verilen hâfıza bozukluğu, yani unutmadır.

Böyle bir unutkanlık geriye doğru gider. Birçok kaza geçirenler vakanın oluşunu hatırlıyamadığı gibi vakadan çok evvelki hâdiseleri ele ha-tırlıyamaz. Meselâ akşam üstü kazaya uğrıyarak beyin sarsıntısı geçiren bir kimse, sabahleyin evden çıktığını hatırlamakla beraber bütün gün kaza saatine kadar olan birçok hâdiseleri unutabilir. Baş çarmalarmda görülen bu şekildeki hâfıza kayıpları birçok roman ve filmlere konu teşkil etmiştir.

Baş çarmalarmda darbenin isabet ettiği bölgeye göre de bazı ruhsal belirtiler ortaya çıkabilir. Meselâ alna gelen bir darbe irade bozukluklarına sebep olabilir. Başın sol yan duvarına gelen darbelerde konuşma bozuklukları görülebilir. Bunlardan başka baş ağrıları, baş dönmesi, çabuk kızmak, asabiyet, uykusuzluk, bayılmalar, sara gibi çeşitli belirtiler de genel olarak kalabilir.

Baş çarpmasına uğrıyan bir kimse görünürde hiçbir belirti olmasa da derhal istirahate çekilmeli ve müşahede altına alınmalıdır. Bulantı, kusma, nabız yavaşlaması ve sersemlik halinde vakit geçirmeden doktor çağırılmalıdır.

Bütün bunlardan anlaşılacağı gibi, başın, çarpmalardan önemle korunması lâzımdır. Meselâ motosiklet kullananlar bir düşmeye karşı korunabilmek için özel başlıklar giyerler.

Aynı şekilde otomobil ve motosiklet yarışçıları da başlık kullanır. Bebeklerin, yürümeye başladıkları sıradaki düşmelerinde başlarını bir yere çarpmamalarına çok dikkat etmek gerekir. Bilhassa bıngıldağın zarar görmesi çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir.