Ben Neden Olur?..

Hemen herkesin cildinde ben vardır ve bunu o kadar doğal kabul ederiz ki çoğu kez görmeyiz bile. Bazen dudak kenarındaki gibi göze çarpan ve yüze karakteristik bir özellik kazandıran benler öne çıkar ama diğerleri dikkatimizi çekmez. İnsan vücudunda 10 ila 40 adet arasında değişen ben sayısı normal kabul edilir. Ancak ciltte benlerin neden oluştuğuna veya bu benlerin vücutta ne işe yaradığına dair kesin bulgular yoktur. Pek çok ben, çocuklukta meydana gelir ancak daha ileriki yaşlarda da yeni benler ortaya çıkabilir. Benlerin zaman içerisinde değişime uğraması, bazılarının yıllara yayılan bir süreçte büyümesi ya da tam tersi kaybolması gibi durumlar normaldir. Fakat özellikle yetişkinlerde, bir benin yapısında çok kısa bir süre içerisinde, ani bir değişim, (renk, kanama veya şekil bozukluğu benzeri) bir anormallik göze çarpıyorsa, mutlaka hemen bir cilt doktoruna görünmek gerekir.

Ciltte Neden Ben Oluşur?

Cilde rengini veren melanin maddesi, melanosit adı verilen hücreler tarafından üretilir. Bu hücreler ciltte eşit şekilde dağılır ve derimize rengini verir. Ancak kimi zaman, nedeni bilinmeyen bir şekilde melanosit hücreleri bir küme oluşturacak şekilde toplanır ve ortaya koyu renkli benler çıkar. Saç derisi ve genital bölgeler de dahil olmak üzere vücudun herhangi bir yerinde ben oluşabilir.

Bazı bilim adamları benlerin, güneş ışınlarının cilde zarar vermesi sonucu oluştuğunu düşünmektedirler. Güneş ışınlarına maruz kaldıklarında benlerin daha da koyulaştığı görülür. Genellikle zararsız olan benler hamilelik veya ergenlik dönemlerinde de koyulaşabilir.

Güneşin Etkileri

Benlerin neden oluştuğuna dair tıp dünyası yeterince açıklama getirememesine karşın bu benlerin pek çoğunun zararsız olduğu bilinir. Pek çoğu diyoruz çünkü bazı benlerin cilt kanserine dönüşme ihtimali vardır. Farklı cilt kanseri türleri vardır ve bu hastalıklar en çok cildin güneşe maruz kaldığı bölgelerde görülür. Özellikle 20′li yaşlardan sonra, vücudunda çok sayıda ben olan kişilerin güneşe çıkarken dikkatli olmaları gerekir. Güneşin zararlı UVA ve UVB ışınları sonucu, ciltteki benler değişime uğrayıp kanserli hücre üretmeye başlayabilir. UV ışınları cilde nüfus ettiğinde, melanosit hücreleri melanin üretmeye başlar. Bu nedenle de ciltte yeni benler oluşabilir ya da var olanlar tehlike oluşturacak biçimde değişime uğrayabilir. Son yıllarda özellikle güneş ışınlarının zararları konusundaki bilinçlenmenin artmasıyla, yüksek koruma faktörülü kozmetik ürünlerine ve güneş kremlerine ulaşmak artık eskisine göre çok daha kolay. Bu konuda tedbiri elden bırakmayın ve sadece deniz kenarında değil, şehir içinde de, güneşli günlerde mutlaka koruyucu krem sürün.

Genetik Faktörler

Bir kişinin vücudundaki benler üzerinde genetik faktörlerin de rol oynadığı kabul edilir. MC1R adlı genin, bazı kişilerde kansere dönüşen benler görülmesinde etkin bir rolü olduğu belirlenmiştir. Doğuştan kızıl saçlı ve beyaz tenli kişiler de kötü huylu benlerin oluşması açısından daha yüksek bir risk taşırlar ve özellikle güneş altında çok daha dikkatli olmalıdırlar.

Benlerde Neden Değişiklik Olur?

Zamanla benlerde bazı değişiklikler göze çarpabilir. Yaşla birlikte cildin gerginliğindeki değişiklikler sonucu yüzdeki bir benin daha yana doğru kaydığını veya kolunuzdaki ufak bir benin yıllar içerisinde biraz daha koyulaştığı gözünüze çarpabilir. Ancak bu değişiklik bir günden diğerine fark edilmeyen ve yıllarla ifade edilecek kadar uzun bir süreçte gelişir. Bazen de çocuklukta çıkan benlerin yetişkinlikte kaybolduğu olur. Öte yandan gözünüze çarpacak şekilde, çok kısa bir sürede bende şekil, renk, büyüklük açısından bir değişiklik söz konusuysa veya bende kanama, kaşıntı, acı gibi şikayetler ortaya çıktıysa hemen bir cilt doktorundan randevu alınmalı ve ben kontrol ettirilmelidir. Benin kurcalanması, benle oynanması, kulaktan dolma yöntemlerle müdahale durumu daha da kötüleştrir ve belki kısa bir tedaviyle iyileşecek bir sorun çok daha ciddi boyutlar kazanabilir.

Benler Kansere Neden Olur mu?

Bazı benlerin cilt kanserine yol açtığı bilinmektedir. Ben kanseri, yukarıda sözünü ettiğimiz, cilde renk veren melanosit hücrelerinden kaynaklanır. Bu kanser türüne tıpta ‘melanoma‘ (melanom da denir) adı verilir. Melanoma, diğer cilt kanseri türlerine kıysala oldukça tehlikelidir. Buna karşın eğer erken teşhis edilirse, tedavisi mümkündür. İşte bu nedenle derinizdeki benlerde bir tuhaflık gözünüze çarptığında ve hızlı değişiklikler olmaya başladığında hemen doktora gitmeniz tavsiye edilir. Erken teşhis çok önemlidir.

Ben Aldırmak Kansere Neden Olur mu?

Ben aldırmak kansere neden olmaz. Benlerin kendileri kansere yol açabilir ancak ben aldırmanın kansere neden olduğu görüşü, halk arasında yayılmış, tıbben doğruluğu veya kanıtı olmayan bir inançtır. Bu korkuyla, kansere yol açan benlerini aldırmakta geciken ve bu nedenle erken teşhis şansını kaçıran kişilerden biri olmayın ve doktorunuzun sakıncalı bulduğu benleri aldırmakta gecikmeyin. Ben aldırma yöntemleri arasında şu ara çok konuşulan lazer yöntemini, doktorların hiç tavsiye etmediğini de hatırlatalım.

Ben Kanserinde Kimler Risk Altında?

Doğuştan olan ve doğumsal (konjenital) adı verilen benlerde cilt kanseri riski yüksektir. Yeni doğan bebeklerin yüzde birinde görülür. Bu benler doktor tarafından takip edilmelidir. Büyük olanlar ve risk taşıyanlar doktor tarafından uygun görüldüğünde alınabilir. Yetişkinlikte benlerinizi güneşten sakınmanız ve kendi takibinizi yapmanız, cilt kanserine karşı korunmanız adına önemlidir. Ailesinde cilt kanseri vakaları olanlar risk grubundadır ve ben konusunu ciddiye alarak, tedbirli davranmaları gerekir. Diğer bir ben türü, ‘atipik‘ benler de kalıtımsaldır ve 0.6 cm’den büyük olanlar cilt kanseri bakımından riskli gruptadır.

Bu benler asimetrik, bozuk şekilli ve renkleri diğer basit benlerden farklı olan benlerdir. Genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkarlar. Vücudunuzda sizi şüpheye düşüren benler olduğunda, bir cilt doktoruna görünüp benlerinizle ilgili bilgi almanız en güvenli yoldur. Ben aldırmak, gelişmiş tıbbi yöntemler sayesinde artık çok kolay ve riskli benleri vücudunuzda taşımanız için hiçbir neden yok. Profesyonel bir sağlık kuruluşunda ve uzman ellerde olduğunuzdan emin olmanız yeterli. Son olarak, bir kişinin vücudunda ne kadar çok ben varsa, kanser riski de o kadar fazla olarak kabul edilir.

Erkeklerde melanoma daha çok sırt bölgesinde görülürken, kadınlarda alt bacaklarda görülür.

Doktorunuz bir benin risk oluşturduğunu gördüğünde, önce bu benden parça alınarak biyopsi yapılır.

Benin kanserli olduğu tespit edilirse basit bir işlemle bu ben alınır. Erken teşhis edilir ve ben hemen alınırsa kanserin yayılması engellenir.