Göl Çeşitleri ve Oluşumları...

Göl Çeşitleri ve Oluşumları

Karalar üzerindeki çukur yerlerde birikmiş sulara göl denir. Göller çukur yerlerin önünün doğal şekilde kapanması ile oluşan yerlerdir. Yeryüzünde düzensiz dağılmışlardır. Afrika’da çöküntü gölleri yeralırken, Kuzey Amerika ve Avrupa’da buzul dönemlerindeki aşınmalarla oluşmuş göller yeralır. Asya’da ise dünyanın en büyük gölü Hazar Denizi yeralır. Göllerden tuz üretme, su ürünleri yetiştirme, ulaşım, sulama, içme ve kullanma suyu olarak yararlanılır. Oluşumlarına göre tektonik, volkanik, karstik, set ve buzul gölleri diye gruplandırılır.

a) Tektonik Göller: Yerkabuğunda kırılmalar sonucu, çöküntünün olduğu yerlerde meydana gelirler (Güney Marmara gölleri)

b) Volkanik Göller: Volkanizma olayları ile oluşan volkan kraterleri, maar ve Kalderaların su ile dolması sonucu oluşur. (Nemrut krater gölü, Yedigöller)

c) Karstik göller: Karstik yörelerde kalker, jips, tuz gibi kimyasal çözülme ile oluşan erime çukurlarının, su ile dolması sonucu oluşurlar. (Burdur, Salda gölleri)

d) Set Gölleri: Çukur yerlerin önünün doğal şekilde setlerle kapanması, çukur yerin su ile dolması ile meydana gelirler.

1- Alüviyal Set Gölü: Akarsu vadilerinin alüviyal birikintilerle kapanması sonucu oluşurlar. Küçük sığ göllerdir. (Ankara yakınındaki Mogan ve Eymir gölleri)

2- Delta Set Gölü: Delta ovalarının kenarında alüviyal maddelerin birikmesi ile oluşurlar. Genellikle tuzludurlar.

3- Lav Seddi Gölü: Lavların ve tüflerin yığılmaları ile oluşmuş çukurlukların su ile dolmasıyla meydana gelen göllerdir. (Çıldır ve Erçek gölleri)

Tortum Gölü

4- Heyelan Seddi Gölü: Bir akarsu vadisinin önünün heyelan sonucu kapanması ve gerisinde akarsuyun birikerek göl meydana getirilmesiyle oluşur (Tortum ve Sera gölleri)

5- Kıyı Seddi Gölü: Eğimin az bulunduğu yatık yamaçlı kıyılarda görülürler. Rüzgar ve dalgaların etkisi ile oluşan kıyı okları ve kordonları gerisinde meydana gelirler. Sığ göllerdir. (Küçük ve Büyük Çekmece gölleri)

e) Buzul Gölü: Buzulların hareketiyle oluşan çukur ve çanak şeklindeki yerlerin buzullar çekildikten sonra sularla dolması ile oluşan küçük göllerdir (Kaçkar ve Bingöl dağlarının yüksek kısımlarındaki göller)