Tevriye Sanatı...

TEVRİYE

 

Bir sözün, iki anlama gelebilecek şekilde kullanılmasıdır. Burada asıl amaç yakın anlamı söyleyip uzak anlamı kastetmektir.

 

Tevriye sanatı ile kinaye sanatı birbiriyle karıştırılmamalıdır.

 

Kinaye sanatı, bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlama gelebilecek biçimde kullanılmasıdır.

 

Tevriye sanatı, bir sözün iki anlama, ikisi de gerçek anlama gelebilecek biçimde kullanılmasıdır.

 

ÖRNEKLER:

 

a. Bana Tahir Efendi kelp demiş

İltifatı bu sözde zâhirdir

Maliki mezhebim benim zirâ

İtikadımca kelp tahirdir.

(Nef’i)

 

AÇIKLAMA:

 

Tahir Efendi bana kelp (köpek) demiş

Bana iltifat ettiği bu sözle belli oluyor.

Zira benim mezhebim Maliki’dir.

Benim mezhebime göre kelp (köpek) temizdir. Tahir’dir.

 

Görüldüğü gibi “tahir” sözcüğü her iki anlama gelebilecek şekilde de kullanılmıştır.

 

b. Yetiştirdiği çocuklar yüzünü kara çıkarmıyordu. Girdiği yarışmalarda birinci oluyorlardı.

 

“Yetiştirmek” sözcüğü, hem “büyütmek” hem de “eğitmek” anlamında kullanılmıştır.

 

c. Mehtap da bizimle birlikte geliyor.

 

“Mehtap” sözcüğünü ele aldığımızda hem

 

bir kızın adı hem de dolunay olarak düşünülebilir.

 

Mehtap insan yürüdükçe kendisiyle geliyormuş gibi bir yanılgıya neden olur.