Türkiye’de Yetiştirilen Yağ Bitkileri...

Ayçiçeği

 

Tohumlarından yağ elde edilen ayçiçeği, bir yaz bitkisidir. Tarımı başta Trakya olmak üzere, Marmara Bölgesi’nde oldukça yaygındır. Yurdumuzda bu alandaki üretimin yaklaşık dörtte biri Tekirdağ’da gerçekleştirilir. Tekirdağ’ı Edirne, Kırklareli ve Balıkesir izler. Bu illerden sonra Bursa, istanbul ve Çanakkale gelmektedir. Ayçiçeği üretiminin önem kazandığı diğer bir yer, Orta Karadeniz Bölümü’dür.

 

İç Anadolu Bölgesi ay çiçeği üretiminde üçüncü sırayı almaktadır. Burada Kırıkkale, Kırşehir, Aksaray, Ankara, Yozgat illerinde ayçiçeği üretimi önem kazanmıştır.

 

Türkiye’de tüketilen bitkisel yağların yaklaşık yarısı, ayçiçeğinden elde edilir.

 

Türkiye; ay çiçek yağı üretimiyle, dünyada ilk sıralarda yer almaktadır.

 

Haşhaş

 

Haşhaş, devletin sıkı denetimi altında sınırlı bir alan ve miktarda yetiştirilen bir bitkidir.

 

Sakızından tıpta çok kullanılan ilâçlar ve uyuşturucu elde edilmektedir. Haşhaşın, uyuşturucu özelliği olmayan tohumundan yemeklik yag elde edilmekte, tohumların küspesi de hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.

 

Haşhaş üretiminin üçte ikisi, Ege Bölgesi’nde gerçekleştirilir. Burayı yüzde yirmi beşlik payla Iç Anadolu izler. Bu iki bölge Türkiye haşhaş üretiminin tamamına yakınını sağlar.

 

Kolza

 

Kolza’dan yag elde edilir. Küspesi de yem olarak kullanılır. Kolza yağının yemeklik yağa katılmasının bazı sakıncaları anlaşılınca üretim gerilemiştir. En çok Trakya’da üretilmektedir. Tohumlarından yag çıkarılan as-pir; en çok Bursa, Balıkesir, Eskişehir ve Kütahya’da üretilmektedir.

 

Soya

 

Yağı, insan beslenmesinde, unu ise yem olarak kullanılan soya, en çok Akdeniz Bölgesi’nde ve Orta Karadeniz Bölümü’nde üretilir. Türkiye soya üretiminin yüzde doksandan fazlası Akdeniz Bölgesi’nde gerçekleştirilir. Adana, tek başına soya üretiminin yüzde seksenden fazlasını sağlar. Kalan kısım ise içel ve Hatay’da üretilir.

 

Susam

 

Yağ bitkilerinden susamın kullanım alanı hayli geniştir. Tohumlarından yağ elde edilir. Tahin helvası yapımında, pastacılıkta, çocuk maması yapımında kullanılan susam, en çok Aydın, Balıkesir ve Çanakkale’de üretilmektedir.

 

Yerfıstığı

 

Yerfıstığı da Türkiye’de üretilen yağ bitkileri arasında yer alır. Yerfıstığmm tohumu (fıstık) kavrularak yenebildiği gibi, yemeklik yag ve sabunculukta kullanılan sıvı yag elde etmede de kullanılır.

 

Yurdumuzda yerfıstığı üretiminin tamamına yakını Akdeniz Bölgesi’nde (Başta İçel ili olmak üzere, Adana, Antalya, Hatay ve Kahramanmaraş) gerçekleştirilir.