Davranış Nedir?..

Davranış; en geniş anlamıyla, bireyin herhangi bir durum karşısındaki tepkisidir.

Belli bir davranış biçimi ortam ya da ortamla birey arasındaki ilişki üzerinde birtakım etkiler yaratarak durumu değiştirir. Psikoloji artık bir davranış bilimi olarak tanımlanır. Bu düşünce J.B. Watson tarafından ortaya atıldı. Watson, psikolojinin nesnel bir bilim olabilmesi için yalnız doğrudan doğruya gözlenebilen ve ölçülebilen olayların ele alınması gerektiğini ileri sürdü. Watson’a göre davranış koşullu reflekslerden türeyen ve doğuştan gelen birtakım devimsel tepki biçimlerine göre oluşan bütünleşmiş huy sistemlerinden oluşmuştur. Konuşulan dille ilgili huylar, “üstü kapalı” bir nitelik taşıyabilmelerinden dolayı özellikle önemlidirler.

Davranışçı gelenek ve özellikle laboratuvar deneylerinin üzerinde hâlâ durulmaktadır. Ancak çağdaş deneyci psikologlar davranışı daha genel tanımlama eğiliminde olup öğrenme ve güdülenme gibi süreçlerle ilgili, kuramsal açıklamalarını, varsayımsal, üzeri örtülü değişkenlerle dile getirirler, insan davranışlarının en önemli özelliği, bunların çok nedenli ve karmaşık oluşudur. Bireyin davranışlarını daha iyi anlayabilmek için onun iç yaşantısını ya da organizma içinden gelen etkileri de bilmek gerekir. Çünkü davranışlar dış uyarıcılarla olduğu gibi insan organizmasının iç durumuyla da yakından ilgilidir.

Davranış Genetiği. Bireye özgü kalıtımsal anayapının, davranışı ne yönden ve nasıl etkilediğini araştıran genetik dalıdır. Bu araştırma sırasında psikologlar öncelikle zekânın ve duygunun kalıtımını incelerler. Psikologları ilgilendiren davranış özelliklerinin çoğu, farklı kromozomlarda yer alan çeşitli genler tarafından denetlenir. Zekâ, insanlarda genetik açıdan en fazla incelenen özellikler arasında yer alır. Tek yumurta ve çift yumurta ikizleriyle yapılan çalışmalar sonucunda, hem kalıtımın hem de çevrenin zekâ üzerine etkili olduğu görülmüştür. Kalıtsal ana-yapı, duygu ve dolayısıyla kişilik üzerinde de bir dereceye kadar etkilidir. Böylece davranışın normal gelişimini, genetikle çevrenin birlikte etkilediği söylenebilir.