Halüsinasyon Nedir?

Halüsinasyon veya varsanı, ruh hastalıklarında karşılaşılan bir durumdur. Olmayan bir uyarıcıyı varmış gibi algılamak anlamına gelmektedir. Algı organlarına (deri, kulak, göz, dil, burun) yönelik hiçbir uyarıcı yokken alınan bir sanının varlığına inanma durumu olarak tanımlanır.

Halüsinasyonlar, bazı ruh hastalıklarında sıklıkla karşılaşılmasına rağmen, tek başına da görülebilmektedir. Beş duyunun varsanısı olabilir; dokunma, işitme, görme, tat duyusu ve dokunma duyusu.

Görsel halüsinasyonlar en sık rastlanan halüsinasyonlardandır. Görülenler, kişinin önceden tanıdığı ya da tanımadığı kişiler olabildiği gibi, hayvanlar da olabilir. Hatta bazı durumlarda tuhaf varlıklar da görsel halüsinasyonlara eşlik edebilir. Bu görüntüler genellikle birkaç saniye sürer. Kısa bir sürede kaybolur. Bazı görüntüler ise daha uzun sürelerle görülür ve kişilere ciddi sıkıntılar verebilir.

Görsel halüsinasyon görülmesinin çeşitli nedenleri olabilir. Bunlar arasında bazı hastalıklar (Lewy cisimcikli demans, Alzheimer ve Parkinson hastalıkları), özellikle beyni etkilediği bilinen çeşitli enfeksiyon hastalıkları (menenjit), bazı ilaçların ya da liserjik asit türevi, meskalin, psilosibin gibi kimyasal maddelerin yan etkileri, görme yeteneği ile ilgili çeşitli kayıplar, beyindeki değişimler (görme ile ilgili alanlarda bir tümör varlığı) vb. sayılabilir.

İşitsel halüsinasyonlar ise basitçe, gerçekte olmayan sesleri duymak olarak tanımlanır. Bu noktada kişilerin işitme yetilerini kontrol ettirmeleri gereklidir. İşitsel halüsinasyonu olan bir kişi kendi kendine konuşuyor olabilir ya da başka birinin konuşmasının bitmesini bekliyor gibi davranabilir. Yanında olmayan kişilerle konuşuyor olması da kişinin işitsel halüsinasyonlarının olduğunu gösterebilir.

Normal kişilerde, aşırı bedensel ve zihinsel yorgunluk ile ya da yaşlanma ile uykuya dalarken çeşitli görsel ve işitsel halüsinasyonlar görülebilir (hipnogojik halüsinasyon). Bazı psikiyatrik bozukluklarda (örneğin depresyon, bipolar bozukluk, şizofreni) kişi, düşüncelerinin dışarıya aktarıldığını, başkası tarafından tüm fikirlerinin bilindiğini ya da kendisine yabancı çeşitli fikirlerin zorla zihnine sokulduğunu da zannedebilir.

Halüsinasyonların hangi koşullar altında, hangi sıklıkla yaşandığı belirlenmelidir. Nedenleri saptandıktan sonra ilgili uzmanlardan destek alınmalıdır.