Günün Pasajı: "Mona Lisa" Oğuz Karakartal‏

Suphi ile Tevfik arasında Kadıköy Şems Mektebi'nde ilkokul yıllarında başlayan dostluk ve kardeşlik, Fransız Saint Joseph Lisesi'ni beraber bitirdikten sonra da sürdü. Her ikisinin de çocuk yaşta merakı resimdi. Bu merakın temelinde İttihat ve Terakki ileri gelenlerinden olan pederlerinin resme düşkünlüğü yatıyordu. Suphi'nin babası Hayrettin Bey, Osmanlı Ressamlar Cemiyeti mensuplarıyla dost iken, Tevfik'in babası Hâlis Bey vaktiyle Sultan II. Abdülhamit döneminin saray ressamı İtalyan Zonaro'nun Beşiktaş'taki atelyesine devam etmişti. Küçük yaşta ne güzel tablolarla karşılaşmışlar, ne güel çizimler izlemişlerdi. Bu merak ve terbiye onlara, evlatlarını da güzel sanatlara, resme yönlendirme fikri verdi. Her iki asilzadenin Kadıköy Göztepe'deki konaklarına, çocuklar için resim hocaları girip çıktılar. Avrupa'dan devamlı resim araç ve gereçleri ile illüstrasyon dergileri, küçük yaşta Suphi ile Tevfik'in ellerine ulaştı. İttihat ve Terakki'nin memleketin kaderini elinde tuttuğu bir dönemde Suphi ile Tevfik, büyük maddî ve manevî imkânlar içinde resim tahsil ettiler. Her iki resim aşığının en büyük hayali; pederlerinin yapamadığını yapmak, yurt dışına çıkmak, İtalya ve Fransa müzelerini gezmek, hayranı oldukları şaheserleri yerinde seyredip en nihayetinde oralarda resim tahsili görmekti. Pederleri bu iş için yaşlarını genç buluyor, onları gözlerinin önünden ayırmak istemiyorlardı.

Yurt dışı fırsatını ilk yakalayan Hayrettin Bey'in oğlu Suphi oldu. Validesi Mukaddes Hnım'ın sağlık sebepleriyle ailecek Paris'e gitmeleri gerekti. Ciddi bir rahatsızlığı olmamasına rağmen Hayrettin Bey, zevcesi, iki gözünün nuru Mukaddes hanım'ı Paris'te de kontrolden geçirmek arzusunda idi. I. Dünya Savaşı'nın ayak sesleri henüz yüksekten işitilmemişti. Hayrettin Bey, Mukaddes Hanım ve Suphi, 1913 senesini devirmeye bir hafta kala, aralık ayının sonlarında Paris'e vardılar. Doktor Kontrolü vakitlerinin haricinde Paris'i dolaşmak, alış-veriş yapmak en büyük eğlenceleri oldu. Hele Suphi'nin sokak ressamlarından müzelere kadar resim açlığını doyurmak için koşuşturması görmeye değerdi. Suphi kıtlıktan çıkmış bir insan misali müzeleri geziyor, notlar alıyor, resim namına ne varsa toplamaya çalışıyordu. Yoldaşı, dostu Tevfik'i de ihmal etmeyerek Louvre Müzesi'ni gezdikten sonra birlikte çok beğenip görmek istedikleri Mona Lisa tablosunun bir kartpostalını yılbaşı tebriği olarak dostuna yolladı:

"Dersaadet'te, Ortaköy'de, Taş Merdivenler'de Hâlis Efendi Hazretlerinin Mahdumu Tevfik Bey'e

1 Kânûn-ı Sâni (Ocak) 1914, Perşembe, Paris

Sevgili Kardeşim

Sana Paris'den bir hediye göndermek istiyordum fakat intihâbında müşkilât çekdim. Nihayet sana Joconde'u (Mona Lisa) gönderiyorum. Herhalde milyonlarca kıymeti olan bu hediyeme memnun olacaksın zannederim. Paris'den selamlar. Kardeşin Suphi."

Suphi'nin nispet yaparcasına Tevfik'e, Mona Lisa kartpostalını gönderdiği günlerde Paris'te, bir kişi daha aynı Mona Lisa kartından satın almıştı. Bu zat, Fransız Amiral Desperey idi. Hatta Louvre Müzesi'ni gezerken Suphi ile çarpışmışlar, Suphi amiralin elinden yere düşen Mona Lisa kartını özür dileyerek yerden alıp kendisine vermişti. İki göz bir müddet birbirine öylece bakakalmıştı. Fransız Amiral Desperey yaklaşık bir yıl sonra müttefik İngiliz gemileriyle birlikte Çanakkale'ye yükleneceği Suffren zırhlısının kaptan köşkünün bir kenarına, uğuruna inandığı Mona Lisa kartını o gün iliştirirken, Suphi tam bir yıl, üç ay sonra, 17 Mart 1915'te, Çanakkale cephesinde şehit düşecekti.

Bu pasaj, Dergâh Yayınları'nın Oğuz Karakartal - Kartpostalların Fısıldadıkları adlı kitabından alıntıdır.