Teleskop Nasıl Çalışır?

Uzak kaynaklardan yayılan elektromanyetik radyasyonu toplayan ve görüntüleyen teleskop objektif, oküler ve tüpten meydana gelen bir gözlemevi cihazıdır. Astronomide ilk olarak Galilie tarafından kullanılan teleskop, 1608 yılında Hollandalı gözlük üreticisi Hans Lippershey tarafından icat edilmiştir.

 

 

Ertesi yıl ise Galileo Galilei tek bir eksen üzerinde hizalanmış farklı odak uzunluklarına sahip iki lens içeren ilk astronomik teleskobu inşa ederek ayı ve güneşi gözlemlemiş ve Jüpiter’in uyduları ile Samanyolu’nu keşfetmiştir.

 

 

Teleskop Çeşitleri

 

 

Aynalı ve optik olmak üzere objektiflerine göre iki türü bulunan teleskoplarda ışık bir aynaya çarparak prizmadan geçerek göze geldiği takdirde aynalı (yansıtıcı), merceklerden doğrudan geçerek gözlemlenebildiğinde optik (kırıcı) özelliktedir. Ayrıca aynalı ve optik teleskoplar dışında yapı olarak optik teleskoplara benzeyen ancak elektromanyetik yayınları 100 metre çapında antenler aracılığıyla alabilen ve kullanan radyo teleskoplar da mevcuttur.

 

 

İkinci Dünya Savaşı’nın hemen ardından gelişen ve radyo teknolojisini kullanan bu tür objektifler 1950 yılından sonra yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde ise belli bir yüzeye doğru konumda kolayca yerleştirilebilmeleri bakımından çoğunlukla tercih edilen teleskoplar aynalı teleskoplardır.

 

 

Teleskop Nasıl Çalışır?

 

 

Aldığı ışık miktarına göre gücü belirlenen teleskoplarda objektif ya da ayna çapı büyüdükçe ışık toplama kabiliyetinin artmasına bağlı olarak cisimlerin netliği yanında uzağı görme kapasitesi artar. Teleskobun kalitesini etkileyen diğer unsurlar ise objektif merceğinin kalitesi, pürüzsüzlüğü ve saflığıdır. Aynı şekilde aynalı teleskoplarda kullanılan aynanın kalitesi de önemlidir.

 

 

Aynı sonucu vermelerinin yanında optik teleskoplar ile aynalı teleskopların çalışma mantığı birbirinden ayrıdır. Işık toplayarak nesnelerin algılanmasını sağlayan teleskoplarda hangi tür olursa olsun ilk işlev ışığı toplamaktır. Görüntüleme ya da ışığın dalga boylarını tespit ederek iki farklı şekilde ışığı toplayan teleskoplar optik ise gelen ışığı kırarak aynalı ise yansıtarak bir noktada toplarlar. Bu şekilde toplanan ışık olağandan daha büyütülmüş bir şekilde göz merceğine yansır ve bakılan noktadan uzaktaki cisimlerin görülmesini sağlar.

 

 

Işığı görüntüleyerek alan teleskoplarda amaç daha çok nesneler için doğru bir resim üretmeyi amaçlarken ışığın dalga boyunu tespit eden teleskoplar ise farklı atomların ya da moleküllerin bileşenleri hakkında bilgi toplamayı amaçlar.